از جمله مهمترین اتفاقات در سینمای دهه هفتاد بازگشت ستارهها به جریان فیلمسازی بود، روندی که تقریبا بیش از یک دهه با ممانعت همراه شده بود. روند توجه به ستارهها در آن دوران به شکلی ادامه یافت که تقریبا بعد از چند سال همه به دنبال کشف استعدادهای تازه بودند.
در میان تمام چهرههای مشهور سینمای ایران که در چند دهه اخیر کار خود را آغاز کردهاند، پارسا پیروزفر چهرهای کمنظیر و حتی منحصربهفرد است؛ بازیگری کمکار و جذاب که البته عموم تماشاگران پیشفرض یا کلیشه ذهنی مشخصی از او در ذهن ندارند و برای همین حضور او در هر فیلمی و ایفای هر نقشی، چه اصلی و چه کوتاه، میتواند باعث غافلگیری باشد. این امر را باید ناشی از روندی دانست که او طی بیش از دو دهه حضور در سینما پیش گرفته. برای همین پیروزفر بیشتر به واسطه کارهای نکرده و اجتناب از حضور در فضای رسانهای و محفلی سینمای ایران شناخته میشود که باعث شده در نظر مخاطبان همواره صاحب تشخص و احترامی ویژه باشد. برای مطالعه نگاهی بر کارنامه هنری پارسا پیروزفر، با مجله اینترنتی هفتگ همراه باشید.
پارسا پیروزفر پس از حدود شش سال با اکران عموم و آنلاین بیحسی موضعی به سینماها بازگشت و این روزها نیز با تی تی در جشنواره فجر حضور دارد، گرچه مثل همیشه در هیاهو و حواشی جشنواره خبری از او نبود. همین بهانهای است تا بر کارنامه و تجربیات مختلفی که او طی نزدیک به سه طی در عرصه بازیگری داشته است.
سالهای ابتدایی
دهه هفتاد، سینمای ایران دوباره رونق گرفت. در سالهای پس از جنگ و همزمان با موج سازندگی، فضای بسته در سینما و رسانهها نیز با تغییراتی همراه شد. از جمله مهمترین اتفاقات در سینمای دهه هفتاد بازگشت ستارهها به جریان فیلمسازی بود، روندی که تقریبا بیش از یک دهه با ممانعت همراه شده بود. روند توجه به ستارهها در آن دوران به شکلی ادامه یافت که تقریبا بعد از چند سال همه به دنبال کشف استعدادهای تازه بودند و بیش از هر زمانی سینمای ایران به بازیگران جوان و تازهوارد روی خوش نشان میداد. پارسا پیروزفر نیز یکی از تازهواردهای همان دوره است. بازیگر جوانی که پس از چند تجربه قابل توجه در تئاتر، خیلی زود در سینما نیز با نامهای بزرگ همکاری کرد؛ با داریوش مهرجویی در پری و با مسعود کیمیایی در ضیافت، مرسدس و اعتراض. پیروزفر در این فیلمها هنوز نقشهای کوتاه و مکمل را بر عهده داشت اما خیلی زود به جایگاه ستاره رسید و قطعا این موفقیت مدیون چیزی فراتر از چهره و زیبایی ظاهری بود.
شروع درخشش
حضور در دو سریال تلویزیونی پربیننده و پرطرفدار در پناه تو و در قلب من خیلی زود به شهرت و محبوبیت پیروزفر در میان مخاطبان دامن زد. طوری که خیلی از سینماگران سرشناس با خیال راحت نقشهای اصلی آثار خود را به او سپردند. هنوز دههی هفتاد به پایان نرسیده بود که پیروزفر در شیدا و دختران انتظار در مقام جوان اول ظاهر شد و هر دو فیلم تجربیات موفقی در موج عاشقانههای رایج آن سالها به شمار میآمدند. پیروزفر در شیدا نقش مقابل لیلا حاتمی را بر ایفا میکرد که آن زمان با درخشش در لیلا خیلی زود به بازیگری آتیهدار تبدیل شده بود. فیلم درباره رزمندهای بود که هنگام جنگ در بیمارستان صحرایی با پرستاری آشنا میشود که به دلیل جراحت و بسته بودن چشمانش هیچگاه چهرهاش را نمیبیند اما تنها به واسطه شنیدن صدای او هنگام خواندن قرآن آرامش پیدا میکند. پس از جنگ او به دنبال این عشق غیرمعمول میرود و… . در دختران انتظار هم زوج پیروزفر و نیکی کریمی، که در آن دوره ستارهای دستنیافتی بود، داستان یک عشق نافرجام را روایت میکنند که مادیات به آن پایان می دهد.
سالهای تثبیت
سینمای ایران تشنه ستارگان جوان بود و حضور پرتعداد بازیگران همنسلی که عموما متولد دهه پنجاه بودند، مانند امین حیایی، محمدرضا گلزار، محمدرضا فروتن، شهاب حسینی، حسام نواب صفوی و…، باعث شد تولیدات به سمتی برود که فیلمنامههایی با شخصیتهایی در همین سن و سال در اولویت ساخت قرار بگیرند. پیروزفر نیز در آن سالها مانند بقیه بازیگران همدورهاش با سیل فراوان پیشنهادهای سینمایی و تلویزیونی مواجه شد اما خیلی زود تصمیم گرفت که خودش را کمتر خرج کند و حتی از گفتگو با نشریات و حضور در تیررس رسانهها هم اجتناب کرد. همچنان در آن دوران درامهای عاشقانه در اوج بودند و دو فیلم مهم از کارنامه پیروزفر در سالهای ابتدایی دههی هشتاد نیز به همین جریان تعلق دارد. دختری به نام تندر که تقریبا نسخهای بومیشده از افسانه مولان و داستان دختری بود که به اصرار پدرش در هیبتی پسرانه زندگی میکند اما طبق معمول عشق از راه میرسد و… همه چیز را خراب میکند. و مهمتر از آن اشک سرما یکی از بهترین ساختههای عزیزالله حمیدنژاد که عاشقانهای متفاوت را در منطقهی کردستان و دوران جنگ روایت میکرد و پیروزفر در کنار گلشیفته فراهانی ستارگان فیلم بودند.
مروری بر مهمترین آثار سینمای دفاع مقدس
پیروزفر تصمیم گرفت که در کمدی هم شانس خود را آزمایش کند و با حضور در دو فیلم پرفروش آن سالها یعنی عروس خوشقدم و مهمان مامان موفق هم بود. همچنان برای نسلی که در سالهای کودکی و نوجوانی خود عروس خوشقدم را دیدهاند، این کمدی عامهپسند به دلیل جنس روایت و لحن فانتزی خود فیلم خاطرهانگیزی است. پیروزفر هم که نقش منفی فیلم را بر عهده دارد با بازی نمایشگرانه و بیرونی خود با چند هیبت مختلف به شکل کمتر دیدهشدهای ظاهر شده. مهمان مامان هم که شاید یکی از محبوبترین فیلمهای ایرانی برای چند نسل از مخاطبان باشد. بدون شک حضور دوستداشتنی و بامزه پیروزفر در نقش آقا یوسف یکی از عناصر اصلی کار است که در تماشای مجدد همچنان جزییات ظریف بازی او به چشم میآید، جوان سابقا پولداری که اعتیاد به زمینش زده و در دنیای خودش سیر میکند.
پیروزفر در آن سالها رابطه خوبی با سینمای بدنه داشت و به پروژههای استاندارد و قابل قبول جواب مثبت میداد. از جمله میتوان به زن زیادی اثر تهمینه میلانی اشاره کرد که گرچه به اندازهی چند ساختهی قبلی فیلمساز مورد توجه قرار نگرفت و موجب شد که میلانی در ادامه، مسیر متفاوتی را دنبال کند. فیلم جنجالی نقاب هم یکی دیگر از آثار آن سالهاست که حواشی زیادی داشت اما به پیروزفر این فرصت را داد تا با ایفای یک نقش منفی تمامعیار با پرسونای معمول خودش، جوان جنتلمن جذاب، بازی کند.
البته نباید از تجربیات تلویزیونی پیروزفر در آن سالها نیز غافل شد. حضور در دو سریال سفر سبز و در چشم باد از این بازیگر زمان زیاد و فرصت حضور در پروژههای مختلفی را گرفت در عوض محبوبیت او را در میان مخاطبان عام حفظ کرد.
وقفه و کمکاری
ایفای نقش اصلی سریال در چشم باد که یکی از بزرگترین پروژههای تلویزیونی تا آن زمان بود، باعث شد که برای پارسا پیروزفر برای چند سال از سینما فاصله بگیرد و در این مدت به غیر از نقشهای کوتاه فرصت حضور در آثار سینمایی را نداشته باشد. روندی که در سالهای بعد هم ادامه پیدا کرد. بخشی از را باید به زندگی او در خارج از کشور و بخش دیگری را هم باید به دور شدناش از فضای سینمای ایران و مناسبات حاکم بر آن داشت. در نهایت تصمیم حرفهای یا شرایط موجب شد که این ستاره برای بیش از یک دهه در فیلمهای محدودی نقش پیدا کند. در نتیجه تماشاگران سینمای ایران از نیمه دهه هشتاد تا الان پارسا پیروزفر را تنها به واسطه آثاری چون اسب حیوان نجیبی است، اینجا بدون من و نزدیکتر به یاد میآورند که حضور در این فیلمها احتمالا بیشتر از چالش جذاب بازیگری به واسطه اهمیت خود اثر و سازندگانشان بوده.
تئاتر
درست در زمانی که حضور پیروزفر در سینما کمرنگ شده بود، او ترجیح داد که چالش بازیگری را در مدیوم دیگری دنبال کند. حاصل این تغییر رویکرد فعالیت مستمر و قابل توجه در عرصه تئاتر بود. روندی که با کارگردانی گلن گری گلن راس نمایشنامه معروف دیوید ممت شروع شد و بعد به اثری چون ماتریوشکا رسید که شاید مهمترین تجربه بازیگری او در تمام کارنامهاش باشد؛ نمایشی با الهام از چند داستان کوتاه آنتوان چخوف که پیروزفر در آن یکتنه به روی صحنه میرود و بیش از سی نقش مختلف را ایفا میکند. در دهه نود پیروزفر بیشتر وقت خود را به تجربیات تئاتری و کارهای جنبی مانند آموزش اختصاص داد و سال گذشته با تئاتر موزیکال بینوایان بود که پس از سالها در نمایشی به کارگردانی کسی غیر از خودش نیز به روی صحنه رفت.
آینده
همین الان تی تی در میان برگزیدگان نهایی جشنواره سی و نهم است و بار دیگر منتقدان از حضور و گرم و تاثیرگذار او گفتهاند که حتی میتوانست نامزد جایزه باشد، چندی پیش هم که بیحسی موضعی با نقشآفرینی او به نمایش درآمد و در مقایسه با کارهای انگشتشمار سالهای اخیر، نقش متفاوت و بامزهای هم ایفا کرده که از قضا هم جزو نقاط قوت فیلم بود و هم از انگیزههای اصلی برای تماشای آن. با این حساب، علاوه بر تی تی، دو فیلم دیگر از پیروزفر در نوبت نمایش قرار دارد: مجبوریم و مست عشق که در هر دو فیلم نیز نقش پررنگی داشته و در آخری که محصول مشترک سینمای ایران و ترکیه است، برای اولین بار شخصیت مولانا با نقشآفرینی او به تصویر کشیده شده.
اهمیت پارسا پیروزفر بهعنوان یک بازیگر خاص در سینمای ایران فقط به کارنامهی او برنمیگردد؛ اتفاقا با توجه به توانایی بازیگریاش که نشان داده هم از پس ایفای نقش کاراکترهای سرد و درونگرا برمیآید و هم در اجرای بیرونی و نمایشی تسلط دارد، هنوز به اندازه کافی او در سینما یا تلویزیون ندیدهایم و همچنان بازیگری کشفنشده و قدرنادیده است که بیش از اینها میتواند در سینمای ایران سهم داشته باشد و کاراکترهای ماندگار خلق کند.
در حال حاضر محبوبیتش به دلیل کارنامهای کمافتوخیز و پرسونایی است که بر اساس شخصیت خود او در ذهن مخاطبان شکل گرفته؛ بازیگری نمیشود که او را هر جا و در هر نقشی دید. همین سرمایهای از کنجکاوی و ناشناختگی را برای پارسا پیروزفر به جا گذاشته که باعث خواهد شد تا حضور او در هر پروژهای به یک نقشآفرینی غافلگیرکننده منجر شود. البته به شرطی که در ادامه را بیشتر بر پرده سینما ببینیمش و بالا رفتن سن او را بیش از این به سمت نقشها و حضورهای کوتاه در فیلمهایی دور از جریان اصلی سوق ندهد. برای مطالعه مطالب مشابه نگاهی بر کارنامه هنری پارسا پیروزفر، با مجله فرهنگی هفتگ همراه باشید.